Arabska nazwa miejscowości at-Tab-gha” jest zniekształconą nazwą grecką, Heptapegon, co oznacza siedem źródeł. Grecka nazwa nawiązuje do źródeł, które się tu znajdują. Wśród nich jest także źródło z ciepłą wodą, bogatą w minerały. Najważniejsze źródło nazywa się Ein Nur, jest zamknięte w ośmiokątnym zbiorniku. Źródła w Tabgha są bardzo ważne ze względów ekonomicznych. W zimie bowiem ciepła woda przyciąga ławice musztów, które są rybami tropikalnymi i lubią ciepło. Stąd okolice Tabghi obfitowały w ryby i były łowiskiem dla rybaków z Kafarnaum. Kiedy Jezus zaczynał swoją posługę, opuścił Nazaret i zamieszkał w Kafarnaum z rodziną Piotra, była zima i rodzina rybacka pracowała w Tabghdze. Tu nad brzegiem jeziora Jezus rozpoczął swoje nauczanie i spośród rybaków wybrał swoich uczniów. Większość opisów ewangelicznych, związanych z połowem, dotyczy Tabghi.
O źródłach w pobliżu Kafarnaum wspomina Józef Flawiusz w „Wojnie żydowskiej” (3,10,8). W II i III wieku teren Tabghi był wykorzystywany do wydobywania kamienia wapiennego. W IV wieku wzniesiono tu trzy sanktuaria w miejscach podanych przez tradycję o błogosławieństwach, o rozmnożeniu chleba i o ukazaniu się Zmartwychwstałego Jezusa Apostołom.
Egeria tak opisała to miejsce:
„Niedaleko (od Kafarnaum) widoczne są kamienne schody, po których Pan stąpał. Tu także znajduje się łąka, pokryta obficie trawą, na której rosną liczne palmy. Obok jest siedem źródeł, z których każde tryska obficie wodą. To na tej łące Pan nasycił lud pięcioma chlebami i dwiema rybami. W samej rzeczy głaz, na którym Pan położył chleb, został przekształcony w ołtarz. Z głazu tego pielgrzymi biorą kawałki, których używają potem z dobrym skutkiem we wszystkich potrzebach. Koło murów tego kościoła przechodzi droga, na której Mateusz siedział przy cle. Potem na pobliskiej górze znajduje się grota, ponad którą Pan wygłosił błogosławieństwa”.
Tabgha jest miejscem upamiętniającym rozmnożenie chleba. Czytamy o nim w Ewangelii św. Marka (Mk 6,30-44). Pierwsze sanktuarium na tym miejscu pustynnym i będącym w pobliżu osad, do których według uczniów powinni udać się słuchacze Jezusa, aby znaleźć pożywienie (Tabgha znajduje się 3 km od Kafarnaum) zbudowano w IV wieku. W tym kościele ołtarzem była skała, na której Jezus miał położyć rozmnażane chleby i o której wspomina Egeria. W połowie V wieku przebudowano kościół i powstała trzynawowa bazylika o długości 51 m. Odkryto wspaniale mozaiki z tego sanktuarium przedstawiające ptaki i rośliny oraz motywy geometryczne.
W roku 614 Persowie zburzyli bazylikę. Tak że biskup Arkulf w roku 670 widział tu jedynie kolumny w pobliżu źródeł. Ruiny bazyliki odnaleziono w czasie badań archeologicznych w 1932 roku. Początkowo mozaiki w ruinach miał bronić prowizoryczny kościół w formie baraku. W roku 1982 na bizantyjskich fundamentach zbudowano nowy trzynawowy kościół, przy którym znajduje się klasztor benedyktyński.
Z licznych mozaik tego kościoła najbardziej znaną jest mozaika przedstawiająca kosz z czterema chlebami i dwie ryby leżące równolegle do wysokości kosza. Sylwetki ryb przedstawiają osobniki gatunku występującego w Jeziorze Genezaret, zwanego rybą św. Piotra, a w zdrobnieniu „piotrusiem”. Przed kościołem znajduje się urocze atrium z fontanną, otoczone krużgankami.
źródło: „W Ojczyźnie Chrystusa”
Geografia i historia Tabgi
W czasach Jezusa teren Kafaranum (hebr. Kfar Nahum = wioska Nahuma) rozciągał się od „Siedmiu Źródeł” („Tabgha” – gr. Heptapegon = siedem źródeł) od Jordanu. Wówczas, ten obfitujacy w źródła wody obszar, nazywano prawdopodobnie Magadanem. Tabga leżąca nad Jeziorem Galilejskim dla Jezusa była miejscem odosobnienia, w które często się udawał (por. Mt 15,39)
W pierwszych czterech wiekach naszej ery w Kafarnaum żyli przede wszystkim Judeochrześcijanie, którzy z pokolenia na pokolenie przekazywali pamięć o obecności Jezusa Chrystusa na tym terenie. Pamięć ta została przekazana w trzech formacjach skalnych i tak się zachowała; na jednym z bloków skalnych, który znajduje się przy głównym szlaku handlowym – Via Maris, przedstawiono wspomnienie rozmnożenia pięciu chlebów i dwóch ryb (Mt 14,13-21; Mk 6,30-44); na ścianie groty skalnej znajdującej się na pobliskim wzgórzu umiejscowiono wspomnienie Kazania Pana Jezusa na Górze (Mt 5,1); natomiast na skalnym zejściu nad Jeziorem Galilejskim znajduje się wspomnienie Zmartwychwstałego, który ukazał się uczniom (J 21).
Pierwszy i drugi Kościół Rozmnożenia Chleba
Około 384 roku n.e. do Ziemi Świętej pielgrzymowała Egeria, która również odwiedziła te trzy święte miejsca w Tabdze. Pątniczka pozostawiła po sobie zapiski ze swojej pielgrzymki. Egeria napisała, że w miejscu kamienia, na którym Pan położył chleb, postawiono ołtarz, a wokół niego kościół.
Według odkryć archeologów pierwszy kościół został zbudowany około 350 roku, którego pozostałości można zobaczyć przez szybę po prawej stronie ołtarza oraz w północnym transepcie obecnego kościoła. To pierwsze sanktuarium zostało przebudowane ok. 450 roku na obszerniejszą bazylikę bizantyjską, która w odróżnieniu od pierwszego kościoła uzyskała orientację na wschód. Kamień, na którym Jezus dokonał rozmnożenia chleba został zachowany pod nowym ołatrzem jako relikwia. Przez kolejne dekady kościół ozdabiano mozaikową posadzką, która uchodzi za jedną z najpiękniejszych w Ziemi Świętej. Widać tutaj wpływy sztuki egipskiej, które mogą pochodzić od patriarchy Jerozolimy Martyriusza, rządzącego w latach 479-486, który przez długi czas żył w Egipcie. Postać patriarchy została również przedstawiona na jednej z mozaik, jako fundatora kościoła.
Wśród wielu pielgrzymów, którzy odwiedzili Kościół Rozmnożenia Chleba, był św. Saba Jerozolimski, założyciel klasztoru Mar Saba (znanego jako Wielka Ławra św. Saby) na Pustyni Judzkiej.
Kościół Rozmnożenia Chleba został zniszczony w roku 614 w czasie najazdu Persów na Ziemię Świętą. Kiedy biskup Arkulf odwiedził Tabgę ok. 680 roku, na miejscu zastał tylko ruinę.
Kościół Współczesny
Ponad 130 lat to święte miejsce pozostawało w zapomnieniu, ukryte pod gruzami aż do 1932 roku, kiedy to niemieccy archeolodzy – Mader i Schneider – odnaleźli pod ruinami świątyni część murów i większość mozaiki. Początkowo zbudowano jedynie prowizoryczny kościół. W późniejszym czasie powstała nowa budowla na fundamentach świątyni bizantyjskiej i w roku 1982 została konsekrowana przez kardynała Hoffnera z Kolonii. Kościół, zabudowania klasztorne oraz tereny wokoło są własnością Niemieckiego Stowarzyszenia Ziemi Świętej (Deutcher Verein vom Heiligen Lande). Opiekę nad świątynią i zabudowaniami sprawują benedyktyni z Opactwa Dormitio w Jerozolimie.
Cudowne rozmnożenie chleba
Pierwsze rozmnożenia chleba (Mt 14,13-21, Mk 6,30-46) w Tabdze, po którym zebrano 12 koszy ułomków, według tradycji odnosiło się do 12 pokoleń Izraela.
Drugie rozmnożenie chleba (Mt 15,32-39, Mk 8,1-10) miało miejsce na wschodnim wybrzeżu Jeziora Galilejskiego nieopodal Betsaidy, prawdopodobnie na wzniesieniu Tel Hadar (Wzgórze Chwały), gdzie znajduje się kamień upamiętniający to wydarzenie. Miejsce cudo było położone na terenie pogańskiego Dekapolu, co nie jest bez znaczenia, ma bowiem symbolizować zjednoczenie Żydów i pogan jako Nowy Lud Boży. Siedem zebranych koszy ułomków odnosie się do siedmu narodów pogańskich (por. Pwt 7,1; Dz13,19), które wcześniej wygnane przez Izraela teraz wraz z nim mają miejsce przy Stole Pańskim.
Ewangelie św. Mateusza i św. Marka opisują nam oba te wydarzenia, zaś Ewangelie św. Łukasza (Łk 9,10-17) i św. Jana (J 6, 1-14) przedstawiają oba te cuda jako jedno wydarzenie, gdzie opis odpowiada pierwszemu rozmnożeniu chleba, a miejsce cudu drugiemu.
źródło: ulotka z kościoła Benedictine Monastery Tabgha
Media
