Wszystkie trzy Ewangelie Synoptyczne przytaczają opis przemienienia Jezusa na górze (Mt 17,1-13; Mk 9,2-8; Łk 9, 28-36). Do tego nawiązuje również wzmianka w Drugim Liście św. Piotra (2 P 1,16-18). Tradycja chrześcijańska opisane tu wydarzenie związane z Górą Tabor, choć przekaz biblijny nie podaje żadnej nazwy geograficznej, określającej bliżej miejsce akcji a poprzestaje na określeniu, „góra”, „góra wysoka”, „góra święta”. Na Górze Tabor od wieków rozważano treść ewangelicznego przekazu o Przemienieniu Chrystusa i budowano sanktuaria poświęcone tej tajemnicy.
Góra Tabor – samotna góra o majestatycznym kształcie, wznosząca się na wysokość 588 m nad poziom morza obok najurodzajniejszej doliny Izraela, którą dawniej nazywano Doliną Jizreel (Doliną Ezdrelon). Święta góra północnych pokoleń Izraela (Zabulona, Neftalego i Issachara), została nazwana później (w poł. XII wieku po Chr.) przez Arabów, „Dżabal at-Tur”, co oznacza górę „par excellence” czyli górę świętą. Arabowie w ten sposób określają jedynie cztery góry: Synaj, Tabor, Garizim i Oliwną w Jerozolimie. Ślady osadnictwa na Górze Tabor sięgają siedemdziesiąt tysięcy lat w przeszłość. Góra Tabor zachwyca nie tylko swoim kształtem i rozciągającym się z niej widokiem, ale także brzmieniem swojej nazwy, która często pojawiała się w historii zarówno w czasach Starego Testamentu, jak i po Chrystusie.
Przed przybyciem Izraelitów na Górze Tabor znajdowało się sanktuarium kananejskie. Księga Sędziów wspomina o koncentracji wojsk Baraka, jednego z Sędziów, na Górze Tabor, skąd udały się one do walki z Siserą, wodzem króla Kanaanu Jabina, który panował w Chasor. Barak zszedł z Góry Tabor z dziesięcioma tysiącami wojowników i pokonał wojska Sisery (Sdz 4,6.12-16). Prorok Ozeasz gani natomiast bałwochwalczy kult, jaki miał miejsce w jego czasach także na Taborze (Oz 5,1).
W roku 218 przed Chrystusem król Syrii Antioch III zajął Tabor i umieścił tam swój garnizon. W czasie powstania żydowskiego ówczesny obrońca Galilei Józef, zwany później Flawiuszem, ufortyfikował Tabor, ale już w roku 67 wódz rzymski, a późniejszy cesarz, Wespazjan podstępem opanował to trudne do zdobycia strategiczne miejsce.
Najstarszym świadectwem identyfikowania Taboru z Górą Przemienienia, o której czytamy w Ewangeliach Synoptycznych, jest pismo przypisywane Orygenesowi „Selecta in Psalmos”, pochodzące z ok. 248 roku, w którym autor objaśnia przytoczone wyżej słowa Psalmu 89,13 i pisze: „Tabor wybrany. Tabor zaś jest górą galilejską na której Jezus się przemienił”.
Na rozległej płaszczyźnie szczytowej Taboru (długa 1200 m i szeroka ok. 400) zbudowano natomiast już w IV wieku sanktuarium poświęcone tajemnicy Przemienienia. Później wzniesiono tu trzy bazyliki na pamiątkę trzech przybytków, o których mówi Piotr w ewangelicznym opowiadaniu. Te trzy bazyliki oglądał anonimowy Pielgrzym z Piacenzy, który nawiedzał sanktuaria Ziemi Świętej w 570 roku. Inny pielgrzym, galijski biskup Arkulf, który nawiedzał te miejsca sto lat później, spotkał na Górze Tabor licznych mnichów.
Po powstaniu Królestwa Jerozolimskiego służbę liturgiczną, na Taborze objęli benedyktyni. W tym czasie rozbudowano świątynię i otoczono całe opactwo murami. Nie powstrzymały one jednak ataków muzułmańskich. Sanktuarium poniosło duże szkody w roku 1187 po straszliwej klęsce krzyżowców pod Hattin, a w latach 1211-1212 zostało całkowicie zburzone. Na jego miejscu postawiono potężny bastion. Pozostałością saraceńskich fortyfikacji jest „Brama Wiatru”, przez którą obecnie wjeżdża się na szczyt Taboru.
Dalsze losy kościoła na Taborze były bardzo zmienne. Po rozejmie zawartym przez Fryderyka II chrześcijanie mogli zbudować tu kaplicę, którą w dwadzieścia kilka lat później nakazał zburzyć sułtan Bajbars. Odtąd tylko nieliczni śmiałkowie wyprawiali się szczyt Góry, a mieszkający w Nazarecie franciszkanie przedzierali się tu mimo grożących im niebezpieczeństw, aby w dniu szóstym sierpnia sprawować Najświętszą Ofiarę. Na stałe mogli osiąść na Taborze dopiero w 1631 roku.
Obecnie szczyt Taboru podzielony jest między franciszkanów (część południowa) i Greków prawosławnych (część północna), którzy posiadają klasztor św. Eliasza. Franciszkanie przeprowadzili liczne badania archeologiczne, ukazujące dzieje kultu chrześcijańskiego na tej górze, mają na niej klasztor i hospicjum dla pielgrzymów, a w 1924 roku zbudowali wspaniałą bazylikę. Bazylika jest trójnawowa i posiada dwie kaplice.
Ewangelia notuje słowa św. Piotra: Rabbi, dobrze, te tu jesteśmy postawimy trzy namioty: jeden dla Ciebie, jeden dla Mojżesza i jeden dla Eliasza (Mk 9,5) Zasadnicza część bazyliki poświęcona jest przede wszystkim Jezusowi w tajemnicy Przemienienia, ukazanej w przepięknej mozaice w centralnej absydzie. Kaplice stanowią „namioty” dla Mojżesza i Eliasza, którym są poświęcone i których wizerunki umieszczone są na ścianie nad ołtarzami.
Natomiast cztery mozaiki, znajdujące się w krypcie pod centralną absydą bazyliki, przedstawiają cztery przemienienia, jakie dokonały się w dziele Chrystusa. Pierwsze z nich to wcielenie i narodzenie w postaci małego Dziecięcia. Drugim przemienieniem, które dokonało się w Wieczerniku przed męką Jezusa i dokonuje się codziennie na naszych ołtarzach, jest Eucharystia. Bóg ukrywa się pod postaciami chleba i wina. Trzecim przemienieniem jest Jezusowa męka i śmierć, gdzie Chrystus uniżył samego siebie przyjąwszy postać sługi i stał się posłuszny aż do śmieci krzyżowej, jak pisze o tym św. Paweł w Liście do Filipian, nawiązując do słów Pieśni o Słudze Jahwe z drugiej części Księgi Izajasza. Jezus – Człowiek zostaje starty jak robak. Czwartym zaś przemienieniem jest zmartwychwstanie Chrystusa. Wzgardzony i zabity powraca do życia i ukazuje się w chwale.
Zwrócenie uwagi na te przemienienia rozszerza nasze pojęcia w odniesieniu do tajemnicy Przemienienia i wzywa nas, abyśmy podążyli śladami Chrystusa, przyjmowali poniżenia, umacniali się przez Eucharystię i doszli do zmartwychwstania.
W bazylice główny ołtarz znajduje się w prezbiterium nad kryptą, pielgrzymi natomiast uczestniczą w Mszach świętych odprawianych w krypcie i bocznych kaplicach. W nawach bocznych znajdują się ołtarze Matki Bożej (w lewej; tu przechowuje się Najświętszy Sakrament) i św. Franciszka (w prawej).
Po nawiedzeniu przepięknej bazyliki można udać się na miejsce, z którego rozciąga się rozległy widok, zwłaszcza na dolinę Ezdrelon. W otoczeniu bazyliki znajduje się wiele pozostałości po poprzednich budowlach.
źródło: „W Ojczyźnie Chrystusa”
