W Ewangeliach spotykamy kilka wzmianek o Betanii, wiosce przy drodze z Jerycha do Jerozolimy, w której mieszkali przyjaciele Jezusa: Marta, Maria i Łazarz. Św. Łukasz zwrócił w swojej Ewangelii szczególną uwagę na podróż Jezusa wraz z uczniami z Galilei do Jerozolimy. W tej drodze zatrzymali się w pewnym gościnnym domu, gdzie przyjęły Go dwie siostry: Marta i Maria (Ek 10,38-42). Najdłuższe teksty dotyczące wydarzeń w Betanii wskrzeszenia Łazarza i uczty na sześć dni przed Paschą znajdujemy u św. Jana (J 11,1-44; 12,1-9).
Z Ewangelii św. Jana dowiadujemy się, że dom Marty znajdował się w Betanii, miejscowości leżącej u wschodnich zboczy Góry Oliwnej, w odległości piętnastu stadiów od Jerozolimy. Ta odległość odpowiada ponad dwu i pół kilometrom. Zdążając od strony Jerycha i mając przed sobą przejście Góry Oliwnej, Jezus zatrzymywał się w tym miejscu. Tu bowiem mógł nie tylko odpocząć, ale także się posilić, o co dbała gospodarna Marta. Przyjęcie Jezusa oraz jego uczniów wymagało licznych starań i zabiegów, które przeszkadzały Marcie w równoczesnym słuchaniu pouczeń, które Nauczyciel także w tym czasie wygłaszał (Łk 10,38-42).
Miejsce gościnnego domu Marty obecnie często nazywa się „al-’Azarije”. Nazwa ta, funkcjonująca obok występującej w Ewangelii, „Betani”, jest arabskim zniekształceniem nazwy „Lazarium”, jaką w IV wieku chrześcijanie nadali temu miejscu ze względu na kościół wzniesiony nad grobem Łazarza. Od pierwszych bowiem wieków chrześcijaństwa Betania była celem licznych pielgrzymek, o czym świadczą historycy Kościoła, Euzebiusz z Cezarei i św. Hieronim.
W XII wieku, kiedy ziemie te należały do Królestwa Jerozolimskiego, utworzonego przez krzyżowców, w Betanii istniały dwa kościoły. Jeden, wzniesiony nad grobem Łazarza, należał początkowo do kanoników Grobu Świętego, a następnie był siedzibą benedyktynek, drugi stał na miejscu, na którym według tradycji miał znajdować się dom Marty i Marii.
Kiedy panowanie chrześcijan skończyło się ich klęską i muzułmanie znów opanowali Ziemię Świętą oba kościoły zostały opuszczone. Pod koniec XVI wieku na ruinach kościoła św. Łazarza zbudowano meczet, a teren drugiego kościoła został w 1889 roku wykupiony przez Kustodię Ziemi Świętej. Badania archeologiczne prowadzone przez Franciszkańskie Studium Biblijne odkryły pozostałości budowli sakralnych z IV, VI i XII wieku.
Na ruinach poprzednich kościołów zbudowano w latach 1952-1953 nowe sanktuarium. Wnętrze świątyni swym kształtem przypomina rzymski grobowiec, na pamiątkę grobu Łazarza, z którego wyszedł on wskrzeszony przez Chrystusa. Budowla nie posiada okien, a jedynie w kopule ma szklane oko, przez które do wnętrza wpada światło. Na bocznych ścianach znajdują się duże mozaiki przedstawiające: rozmowę Jezusa z Martą i Marią, spotkanie Marty z nadchodzącym Jezusem, wskrzeszenie Łazarza i namaszczenie Jezusa na uczcie (J 11,1-44; 12,1-11).
Kopuła ozdobiona jest czterdziestoma ośmioma mozaikami, które na różny sposób wyrażają ideę zmartwychwstania, między innymi spostrzegamy białe gołębie, płomienne języki ognia i rozwijające się pęki kwiatów. Pod kopułą na posadzce znajdują się dwa koncentryczne koła. Wewnętrzne jest czarne, symbolizuje ono czas i śmierć. Natomiast zewnętrzne koło koloru białego oznacza wieczność i życie bez końca. Ideę zmartwychwstania oddaje krzyż, znajdujący się na centralnym ołtarzu na tle promienistego słońca. Świątynia w Betanii jako grób Łazarza jest wyznaniem wiary w zmartwychwstanie i życie wieczne, a przypomnienie gościnnego domu Marty wskazuje na nieprzemijający dom, przygotowany nam przez Tego, który korzystał na ziemi z gościnnego domu w Betanii.
źródło: „W Ojczyźnie Chrystusa”
