Bazylika św. Sebastiana za Murami (Basilica di San Sebastiano Fuori le Mura), wcześniej Bazylika Apostołów – kościół położony w pobliżu Via Appia w Rzymie, poza murem Aureliana (stąd nazwa).
Świątynia ta jest kościołem parafialnym oraz kościołem tytularnym, mającym również rangę bazyliki mniejszej.
Cesarz Konstantyn zlecił budowę tej bazyliki w IV wieku naszej ery, nadając jej nazwę Basilica Apostolorum (Bazylika Apostołów) ku czci Apostołów św. Piotra i św. Pawła, których święte relikwie były tu przechowywane przez około pięćdziesiąt lat, począwszy od prześladowań Waleriana w III wieku naszej ery.
Dopiero później świątyni nadano nową nazwę, poświęcając ją św. Sebastianowi, w celu upamiętnienia żołnierza zabitego, za czasów Dioklecjana, śmiercią męczeńską. Jego szczątki, przechowywane w pobliskich katakumbach, z coraz większą siłą ożywiały kult oddawany jego pamięci.
Kościół został erygowany w roku 1714 przez papieża Klemensa XI i został powierzony opiece Ojców Cystersów. W 1826 roku papież Leon XII przekazał go kapłanom Zakonu Braci Mniejszych, którzy do dziś strzegą murów świątyni.
Dnia 3 maja 1957 r. Św. Sebastian został patronem włoskiej policji drogowej, dzięki dekretowi wydanemu przez papieża Piusa XII. Do dzisiaj, 20 stycznia każdego roku, w święto św. Sebastiana, Korpus Policji Miejskiej Stolicy Rzymu bierze udział w uroczystych obchodach ku czci świętego.
🕰️ Historia
Bazylika św. Sebastiana za Murami, znana również jako Basilica Apostolorum, została wzniesiona w IV wieku przez cesarza Konstantyna Wielkiego. Początkowo dedykowana była apostołom Piotrowi i Pawłowi, których relikwie miały być tymczasowo przechowywane w pobliskich katakumbach podczas prześladowań chrześcijan.
W IX wieku świątynia została poświęcona św. Sebastianowi, rzymskiemu męczennikowi z III wieku, którego szczątki spoczywały w katakumbach pod bazyliką. W obawie przed najazdami Saracenów, relikwie świętego przeniesiono w 826 roku do bazyliki św. Piotra, a następnie w 1218 roku powróciły na swoje pierwotne miejsce.
W XVII wieku kardynał Scipione Borghese zainicjował gruntowną przebudowę bazyliki. Prace rozpoczął architekt Flaminio Ponzio w 1608 roku, a po jego śmierci kontynuował Giovanni Vasanzio, który ukończył fasadę w 1613 roku.
W 1714 roku papież Klemens XI erygował parafię przy bazylice, powierzając ją opiece cystersów. W 1826 roku papież Leon XII przekazał ją zakonowi Braci Mniejszych, którzy opiekują się nią do dziś.
🏛️ Architektura i wnętrze
-
Fasada: Trójarkadowy portyk z jońskimi kolumnami, zaprojektowany przez Giovanniego Vasanzio.
-
Nawa główna: Jednonawowe wnętrze z bogato zdobionym drewnianym sufitem autorstwa Vasanzia, ozdobionym herbami kardynała Borghese i papieża Grzegorza XVI.
-
Kaplica Relikwii: Zawiera m.in. fragment kolumny, do której przywiązano św. Sebastiana, jedną ze strzał, które go ugodziły, oraz kamień z odciskiem stóp Jezusa, związany z legendą „Quo vadis?”.
-
Kaplica Albani: Barokowa kaplica zbudowana w latach 1706–1712 na polecenie papieża Klemensa XI, ozdobiona dziełami artystów takich jak Pier Leone Ghezzi i Giuseppe Passeri.
-
Rzeźba „Salvator Mundi”: Ostatnie dzieło Gian Lorenzo Berniniego, przedstawiające Chrystusa Zbawiciela, znajduje się w niszy po prawej stronie nawy.
🕯️ Znaczenie religijne
Bazylika św. Sebastiana za Murami jest jednym z siedmiu tradycyjnych kościołów pielgrzymkowych Rzymu, odwiedzanych szczególnie podczas Roku Jubileuszowego. Św. Sebastian, patron żołnierzy i obrońca przed zarazą, został w 1957 roku ogłoszony patronem włoskiej policji drogowej. Co roku, 20 stycznia, odbywają się uroczystości ku jego czci z udziałem Korpusu Policji Miejskiej Rzymu. Giubileo 2025
Bazylika św. Sebastiana za Murami to miejsce o głębokim znaczeniu historycznym i duchowym, łączące w sobie bogactwo wczesnochrześcijańskiej tradycji z barokowym dziedzictwem artystycznym. Jej położenie przy Via Appia Antica oraz obecność katakumb czynią ją jednym z najważniejszych punktów na mapie pielgrzymkowej Rzymu.
