„Bazylika św. Marka nosi imię ewangelisty, którego szczątki Wenecjanie przywieźli (lub ukradli) w IX wieku z Aleksandrii. Ówczesny władca Wenecji, doża Giustiniano Participazio, zbudował kościół, aby ulokować w nim relikwie. Po pożarze, pod koniec XI w. kościół zastąpiono ogromną budowlą z pięcioma kopułami, którą można oglądać do dziś. We wspaniałej fasadzie jest pięć portali udekorowanych złocistymi mozaikami. Nad głównym portalem widać replikę słynnej rzeźby „Cztery konie” uważanej za dzieło rzymskie lub greckie z III lub IV w. n.e. zrabowane przez Wenecjan z Konstantynopola w 1204 r. W 1797r. zabrał je do Paryża Napoleon, by ozdobić nimi Łuk Triumfalny. Zostały one zwrócone osiem lat później. Teraz zaprzężony w rumaki rydwan z brązu umieszczono w kościele, gdzie nie grożą mu zanieczyszczenia środowiska.
Bazylika zbudowana jest na planie greckiego krzyża. Nad kolumnami mniejszych naw, wokół ramion krzyża, ciągną się „matronei” – galerie dla kobiet, zaprojektowane zgodnie ze wschodnim zwyczajem nakazującym separację płci.
Bazylika św. Marka zbudowana jest z cegły, nie widać jej jednak, ponieważ ściany na całej powierzchni wyłożono cennym marmurem i ozdobiono mozaikami. Sprawia to w rezultacie wrażenie nieprzebranego bogactwa. Z punktu widzenia inżynierii budowlanej, kościół nie jest konstrukcją nowatorską, nie dorównuje też w żaden sposób świątyni Hagia Sophia w Konstantynopolu. Nie miałby zresztą takiej możliwości. Niestabilne podłoże weneckiej laguny, chociaż wzmocnione mnóstwem drewnianych pali, groziło katastrofą – namacalnym dowodem niebezpieczeństwa są nierówności posadzki świątyni. Kościół zbudowany do 1071roku, właściwie zachował się w niezmienionym stanie. Zachodnia fasada składa się z pięciu głębokich portali. Na górnej kondygnacji ich dopełnieniem są mozaiki, zwieńczone późnogotyckim ornamentem.
Bazylika św. Marka jest czymś więcej aniżeli tylko wspaniałym pomnikiem architektury. Przez tysiąc lat gromadzono w niej dzieła sztuki. Niektóre z nich, jak marmurowe okładziny i mozaiki, stanowią integralną część budowli, pozostałe jak Złoty Ołtarz, czy Rumaki z Brązu, przywożono z różnych miejsc. Mozaiki – wykonane w stylu bizantyjskim w głównej mierze przez włoskich rzemieślników, kontynuują tradycję od aktu stworzenia do zapowiedzi końca świata. Prace nad mozaikami rozpoczęto zaraz po zakończeniu budowy kościoła i prowadzono na przestrzeni XII i XIII wieku. Większość marmuru, którym wyłożono ściany dolnej kondygnacji, pochodzi ze zrujnowanych budowli starożytnych, jakich mnóstwo było na ziemiach dawnego cesarstwa. Okrągłe czerwone i zielone dekoracyjne elementy posadzki niewątpliwie wykonano, tnąc na plastry trzony kolumn antycznych świątyń. Wnętrze kopuł ozdobiono mozaikami o tematyce zaczerpniętej ze Starego Testamentu; są tu „Stworzenie Świata”, „Adam i Ewa”, „Upadek pierwszych rodziców”, „Kain i Abel”, „Potop i arka Noego”, „Budowa wieży Babel”, „Historia Abrahama i Józefa”, a na końcu „Historia Mojżesza” i „Wyjście Izraelitów z Egiptu”.”
fragment tekstu: https://www.mojewycieczki.org/wenecja-burano,-murano/bazylika-św-marka.html
