„Władze carskie, zwłaszcza po powstaniu styczniowym stosowały różnego rodzaju represje i ograniczenia w organizowaniu życia religijnego przez Kościół Katolicki. Ograniczenia dotyczyły zwłaszcza popularnego zawsze ruchu pielgrzymkowego do poszczególnych sanktuariów, w których koncentrowało się nie tylko życie religijne zniewolonego narodu, ale także budziła się świadomość przynależności do wspólnoty narodowej wyrażana w modlitwie o wolną Ojczyznę. Wśród wiernego ludu powszechnym było przekonanie, że Maryja pomoże w odzyskaniu niepodległości państwa polskiego. Wyraził to również ostatni dowódca powstania styczniowego Romuald Traugutt w noworocznej odezwie skierowanej do ludu: “Weźcie się do roboty Dziatwo Polska, nie leniwo, w Bogu ufając, mężnie i wytrwale sobie poczynając, a Bóg Najwyższy za przyczyną Matki Najświętszej Królowej Polski, wprędce nas od tej szarańczy moskiewskiej uwolni”. świadectwem wiary we wstawiennictwo Maryi były powstałe w XIX w. pieśni maryjne: Serdeczna Matko, Nie opuszczaj nas, Idźmy tulmy się jak dziatki i inne. Z kultem Najświętszej Maryi Panny w każdym sanktuarium związane są nie tylko pielgrzymki z sąsiednich, a często nawet odległych miejscowości (do Księżomierzy przybywali pielgrzymi nie tylko z dekanatu ale także zza Wisły) ale również działalność bractw i stowarzyszeń. Pierwsze wzmianki o istnieniu w Księżomierzy Bractwa Różańca świętego i Stowarzyszenia Żywego Różańca pochodzą dopiero z początku XX wieku. Księga członków Żywego Różańca jest w archiwum parafialnym. Nie ma jednak w parafii księgi zawierającej opis i wykaz łask doznanych za wstawiennictwem Matki Bożej Księżomierskiej. Jednak bardzo liczne wota wypełniające kilka gablot umieszczonych w prezbiterium, w pobliżu cudownego Obrazu, świadczą o żywym kulcie i częstych łaskach otrzymanych w księżomierskim sanktuarium.”
źródło: strona parafialna/Dzieje kultu Matki Bożej Księżomierskiej
źródło zdjęć: https://www.facebook.com/parafiaksiezomierz
