„Zarwanica to największe sanktuarium Kościoła greckokatolickiego na Ukrainie. Znajduje się na Zachodnim Podolu w zakolu rzeki Strypy, w miejscowości tak małej, że nie ma jej nawet na mapach.
Ośrodkiem maryjnego kultu wieś stała się już w XIII w. Według jednego z podań w 1240 r. trafił tu mnich uciekający ze zrujnowanego i spalonego przez Mongołów Kijowa. Śpiąc ujrzał we śnie Matkę Boską. Gdy się obudził, zobaczył ikonę Matki Bożej z małym Jezusem. Mnich uznał to za cud i zbudował dla ikony kapliczkę. Przy kapliczce wytrysło źródełko, z którego woda miała wartości lecznicze i szybko uznano je za cudowne. Zarwanica stała się znana w okolicy i szybko otoczył ją kult wiernych, którzy wierzyli, że pielgrzymując do niej doznają licznych cudów. Za jej przyczyną miał m.in. zostać uzdrowiony książę trembowelski Wasylko, który kazał się zanieść do Zarwanicy, gdy opiekujący się kapliczką mnich nie zgodził się na przewiezienie ikony do Trembowli. Książę jako votum za swoje uzdrowienie wybudował w Zarwanicy cerkiew dla cudownego wizerunku. Według współczesnych badań obraz z Zarwanicy jest istotnie jednym z najstarszych na dzisiejszej Ukrainie przedstawień Matki Bożej. Jego powstanie datuje się na XIII- XIV w.
Zarwanica rozwijała się dzięki cudownej ikonie. Dla obrony cerkwi przed rabusiami zbudowano tu zamek i wały obronne. Mimo to, miejscowość była zdobywana i niszczona. W latach 1662- 1688 kilkakrotnie zdobywali ją Tatarzy i Turcy. Ikona jednak ocalała ze wszystkich zawieruch. Po zakończeniu wojen tureckich umieszczono ją w kolejnej drewnianej cerkwi. W 1740 r. w świątyni tej umieszczono Cudowny Obraz Ukrzyżowanego Zbawiciela , koronowany w 1742r. przez metropolitę Atanazego Szeptyckiego. W 1754 r. z fundacji hrabiego A. Mączyńskiego zbudowano w Zarwanicy murowaną cerkiew Świętej Trójcy, istniejącą do dziś. Jest to świątynia na planie krzyża, z zaokrągloną absydą, do której przylegają dwie przybudówki. Jej front jest zwieńczony barokowym szczytem, ściany wzmocnione są szkarpami, a na dwupasmowym dachu wznosi się wysoka ażurowa wieżyczka.
W 1867r. papież Pius IX wyraził zgodę na koronację ikony i podniesienie świątyni, w której była czczona, do rangi sanktuarium. Przyczyniło się to niewątpliwie do dalszego rozpowszechnienia kultu Matki Bożej Zarwanickiej i przekształcenia Zarwanicy w znany ośrodek pątniczy, ściągający tysiące pielgrzymów rocznie.”
fragment tekstu ze strony internetowej https://kresy.pl/kresopedia/zarwanica-narodowe-sanktuarium-ukrainy/
Media