Sanktuarium Matki Bożej z Meritxell

Historia

Działo się to pod koniec XII wieku. Niewielka górska wioska Meritxell zagubiona gdzieś w Pirenejach stała się miejscem zdarzeń niezwykłych. Wtedy nie była to jednak ani wioska, ani osada, a jedynie górska przełęcz znajdująca się na terenie istniejącej do dziś parafii Canillo. Zdarzyło się zatem, że pasterz wyruszył drogą na przełęcz w ośnieżony, mroźny styczniowy dzień, dokładnie w Święto Objawienia Pańskiego. Zastał tam widok niezwykły. Pośród zawalistych zasp spostrzegł dziwną odmianę, jakby polankę wyjętą spod „prawa zimy” wolną od śniegu, porośniętą bujnie krzewami różanymi w pełnym rozkwicie, a pośród róż stała piękna rzeźba Matki Bożej w koronie kabłąkowej, będącej podówczas bardzo czytelnym znakiem mistycznego pochodzenia władzy od Boga. Maryja z rozłożonymi w geście zaproszenia dłońmi wzywała wszystkich by zbliżyli się do Jej Syna, którego trzymała na kolanach. Syn Boży przedstawiony został w cesarskich, choć dziecięcych szatach, a gestem prawej dłoni objawiał Trójjedynego Boga. Maryja w postawie siedzącej na charakterystycznym karolińskim tronie jednoznacznie podkreślała w tym wyobrażeniu godność Jej Syna i Niej samej.

Zaskoczony pasterz udał się z radosną nowiną o swym znalezisku – cudzie – do Canillijskiego proboszcza. Wieść gdy rozeszła się lotem błyskawicy po osadzie ściągnęła w miejsce objawienia chyba wszystkich mieszkańców. Uroczyście podnieśli misternie rzeźbiony wizerunek i procesjonalnie przenieśli do ołtarza głównego w swoim kościele poczyniając natychmiast kroki, aby ufundować i wykonać oddzielny ołtarz specjalnie ku czci Madonny.

Jakież było zdziwienie mieszkańców, kiedy okazało się, że następnego dnia rano ten ich „szlachetny postępek” okazał się fiaskiem! Wyobrażenie Maryi z Jezusem zniknęło. Upewnili się, że nie było tej nocy ani włamania, ani napadu, że kościół pozostał na noc starannie zamknięty, a rzeźby i tak nie było. Zdziwienie wzrosło niepomiernie, kiedy do Canillo zawitał idący od strony przełęczy z niedalekiej Andorry wędrowiec i opowiedział o swym niezwykłym odkryciu. O łanie róż pośród śniegów i przepięknej figurze, która stała wśród nich.

Historia powtórzyła się. Mieszkańcy tym razem przenieśli procesyjnie figurę do innego kościółka w Encamp, gdzie również umieścili ją w głównym ołtarzu. Legenda głosi, ze historia ta powtórzyła się raz jeszcze. Znów figura „zniknęła” by odnaleźć się na różanym łanie. Mieszkańcom nie uszło uwagi, że po nocnej zawiei różane pole pozostało wolne od śniegu. Pojęli więc wolę Maryi i już w samym Meritxell na ukwieconym miejscu zdecydowali wznieść godną kaplicę. Kaplica z biegiem lat przekształciła się w okazały romański kościół, w którym Maryja z Dzieciątkiem czczona była nieprzerwanie aż do 1972 roku.

Tragiczny pożar strawił doszczętnie i kościół, i ołtarz, i samą rzeźbę. Pozostały nam tylko zdjęcia i repliki. Pozostało jednak coś o wiele więcej. Oto Maryja z Meritxell jest czczona jako najważniejsza patronka Andorry. Co roku liczne rzesze wiernych ściągają do odbudowanego w zupełnie nowym kształcie sanktuarium. Co roku główne uroczystości państwowe ku czci Maryi odbywają się dnia 8 września.

Leżące w parafii Canillo sanktuarium Matki Boskiej Meritxell, patronki Andory, położone jest na wysokości 1527 m n.p.m. Możemy do niego dotrzeć pieszo szlakiem pielgrzymkowym z miejscowości Prats lub samochodem, skręcając na rondzie mniej więcej w połowie drogi między Encamp a Canillo.

Obecnie drewniana rzeźba jest kopią oryginalnej figury z XII wieku. 8 września 1921 roku została ona uroczyście koronowana i od tamtej pory ten dzień obchodzony jest jako narodowe święto ku czci Matki Boskiej z Meritxell. Andorczycy mają wtedy wolne od pracy, a sklepy wyjątkowo są zamknięte.
Maryja z Meritxell wspominana jest jako szczególnie godna czci w Andorrańskim hymnie narodowym.

W polskich przewodnikach sanktuarium porównywane jest do Jasnej Góry, ponieważ również stanowi centrum pielgrzymek, ośrodek religijnego kultu oraz pielęgnowania tradycji narodowej. Andorski zwyczaj nakazuje przywiezienie dziecka przed oblicze Matki Boskiej z Meritxell, zanim ukończy pierwszy rok życia.