Jedyna w Polsce parafia p.w. św. Filomeny oraz jedyne w Polsce sanktuarium św. Filomeny.
W dokumencie z 2 lipca 1299r. pojawiła się informacja o istnieniu w Gniechowicach kościoła i parafii. Oto Wilhelm, proboszcz parafii w Gnichwitz, występuje jako świadek w dokumencie wydanym przez kanonika Jana Symonis, oficjała we Wrocławiu, dla klasztoru klarysek we Wrocławiu (S.R. 2555). 14 stycznia 1376r. w dokumencie kardynała Jana od św. Marka w sedes Wratislaviensis przytoczony zostaje kościół parafialny w Gnichwicz. Do dziś istniejący kościół gotycki, w późniejszym okresie przekształcony w neogotyk, wzniesiony został zapewne pod koniec XV wieku. Położony jest on pośrodku wsi na znacznym wzniesieniu. Wokół zanjduje się stary cmentarz. Kościół i cmentarz otoczony został murem z łamanego granitu. W czasie reformacji przejęty przez protestantów. W roku 1642 znacznie został uszkodzony podczas pożaru wsi i następnie odbudowany z wykorzystaniem starych murów. od roku 1653 został oddany w ręce katolików. Przez długie lata był kościołem filialnym parafii Zachowice. Prawdopodobnie od początku XVIII wieku. Samodzielną parafią została ustanowiona w roku 1845. Należy tu wspomnieć, że w schematyźmie diecezji wrocławskiej z roku 1857 wspomniany był jako kościół pod wezwaniem św. Marcina (B.S. 31 (1857). Prawdopodobnie po tej dacie nadano mu nowy tytuł św. Filomeny. W latach 1677-1679 był wzmiankowany jako kryty gontem, z drewnianą wieżyczką na sygnaturkę. Wtedy został ufundowany ołtarz Trójcy Św. W roku 1689 ponownie odbudowany. W roku 1706 wzmiankowano o braku wieżyczki na sygnaturkę, a sklepione było tylko prezbiterium. Około roku 1750 gniechowicka świątynia nie posiadała wieży, tylko schodkowy szczyt wschodni. W ciągu wieków kościół remontowany był wielokrotnie. W roku 1838 wykonano nowy dach kryty dachówką z drewnianą wieżyczką na sygnaturkę, dobudowano kruchtę od południa. W latach 1853-1854 nastąpiło zastąpienie kamiennegosklepienia w prezbiterium na ceglany, wykonano nowe otwory okienne, odnowiono tynki, dano nowe wyposażenie wnętrza. W latach 1872-1873 wzniesiono wieżę i przy niej dwie przybudówki. W roku 1899 przeprowadzono malowanie wnętrza. Naprawa hełmu wieży miała miejsce w roku 1920. Przed drugą wojną światową w latach 1935-1936 dokonano gruntownego remontu. Dokonano wtedy usunięcia noeogotyckich wieżyczek w elewacjach, wykonano nowe tynki, odmalowano wnętrze i częściowo sprzęt.
źródło: http://filomena.gniechowice.info/historia/
Media
https://naszdziennik.pl/galeria/211943,sanktuarium-sw-filomeny.html
