Kościół zbudowano pierwotnie jako klasztorny dla sióstr urszulanek, które od 1700 r. przebywały w Świdnicy i zajmowały się nauczaniem dziewcząt. W latach 1711-1739 wykupiły one kilka kamienic mieszczańskich przy ul. Kotlarskiej, w miejsce których wznoszono od roku 1731 szkołę, kościół, klasztor i od 1831 r. przy ul. Budowlanej 8 – domek dla księdza kapelana. Budynki te były później wielokrotnie rozbudowywane.
Kamień węgielny pod budowę kościoła wmurowano 1 października 1754 r. Projektantem kościoła był najprawdopodobniej zespół architektów krzeszowskich kierowany przez tamtejszego opata cystersów Benedykta Seidla. Budowę wykonywał Wacław Mattausch. Gotowy kościół poświęcił 19 czerwca 1766 r. jeden z jezuitów świdnickich, a konsekrował go uroczyście 12 lipca 1772 r. biskup pomocniczy wrocławski Maurycy von Strachwitz.
Podczas oblężenia Świdnicy przez wojska napoleońskie w r. 1807, pocisk armatni uszkodził sklepienie kościoła, a w części klasztoru urządzono magazyn wojskowy. Nauczycielska działalność urszulanek przerwana została w okresie tzw. „kulturkampfu”, to jest walki rządu pruskiego z Kościołem katolickim, kiedy to w 1877 r. władze pruskie nakazały urszulankom opuszczenie Świdnicy, dokąd mogły powrócić dopiero w 1886 r. W r. 1909 urszulanki zbudowały w Bystrzycy Górnej dom wypoczynkowy, w którym mieściła się też szkoła gospodarstwa domowego i internat. W latach 1927-28 na rogu dzisiejszych ulic Budowlanej i Żeromskiego wzniosły nowoczesny gmach szkolny pod wezwaniem Św. Anieli. Dziś mieści się tu Zespół Szkół Zawodowych.
Ponownie wysiedlono siostry w czasach hitlerowskich, w lipcu 1941 r. i w pomieszczeniach klasztoru urządzono szpital wojskowy, dom starców, internat i szkołę. Przez 13 miesięcy kościół był zamknięty. Urszulanki wróciły do swego klasztoru w czerwcu 1945 r. i musiały znosić szykany ze strony funkcjonariuszy UB i MO, którzy przeprowadzali częste rewizje w klasztorze i kradli co wartościowsze przedmioty. Część zakonnic wyjechała w sierpniu 1946 r. do Niemiec, a reszta z nich opuściła Świdnicę dopiero w maju 1958 r. Od r. 1945 w klasztorze zamieszkały siostry prezentki, które dziś prowadzą przedszkole przy ul. Piekarskiej.
Dekretem z 22 października 1946 r. ówczesny administrator apostolski Dolnego Śląska, ks. dr Karol Milik utworzył z części parafii pw. świętych Stanisława i Wacława nową parafię świdnicką i odtąd kościół klasztorny św. Józefa stał się kościołem parafialnym. Pierwszym administratorem parafii był ks. Józef Rzeczkowski, kapłan dawnej diecezji lwowskiej, który zmarł 4 grudnia 1973 r. 1 lipca 1972 r. proboszczem został ks. Stanisław Pasyk, a od 23 czerwca 1995 r. do sierpnia 1997 r. był nim ks. Józef Marek Lubczyński. Potem ks. prałat Stanisław Pasyk powrócił na stanowisko proboszcza.
W latach 1959-1962 w klasztorze działało Małe Seminarium Duchowne Towarzystwa Chrystusowego. Po zlikwidowaniu tej szkoły przez władze PRL, księża Chrystusowcy pracowali jako katecheci i wikariusze jeszcze do końca czerwca 1971 r.
Przez wiele lat w pomieszczeniach poklasztornych umieszczony był Państwowy Internat Szkół Średnich. Po okresie stanu wojennego, Duszpasterstwo Świata Pracy organizowało przy kościele prelekcje różnych działaczy opozycji.
Kościół pw. św. Józefa zbudowany jest w stylu późnego baroku. Ma on kształt wydłużonego prostokąta, wewnątrz zaś – zarys owalny. Elipsoidalne sklepienie, gzyms i wnęki w ścianach upiększają wnętrze świątyni. Nawę oświetla pięć okien, trzy z nich umieszczone są w prezbiterium. U góry jednego z okien lewej strony nawy dostrzec możemy datę „27 I – 7 II 1981” upamiętniającą strajk głodowy rolników z „Solidarności Chłopskiej Ziemi Wałbrzyskiej”, który odbył się w pomieszczeniach przykościelnych.
Jest to budowla barokowa, jednonawowa o eliptycznym wnętrzu rozrzeźbionym licznymi pilastrami i zwieńczonym bogato profilowanym gzymsem.
Do kościoła bezpośrednio przylega barokowa kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej.Uroku świątyni dodaje rokokowe wyposażenie wnętrza, ołtarz główny, umieszczone we wnękach ołtarze boczne, ambona, złocone balustrady chóru zakonnic i prospekt organowy. Na ścianach znajdują się liczne zabytkowe obrazy z wkomponowanymi 14 stacjami drogi krzyżowej. Barokową elewację kościoła akcentuje kamienny portal, zwieńczony figurami św. Józefa, św. Augustyna i św. Urszuli. W attyce umieszczono rzeźby św. Floriana i św. Wolfganga.
Ołtarz główny pochodzi z 1781r. centralną jego część stanowi obraz św. Józefa z Dzieciątkiem Jezus i klęczące postacie: św. Anieli Merici, założycielki Zgromadzenia Urszulanek, oraz św. Augustyna. Obok obrazu znajdują się dwie rzeźbione figury: św. Urszuli i św. Karola Boromeusza.
Oba boczne ołtarze wykonane zostały w r. 1900 w warsztacie rzeźbiarza Franciszka Thamma z Lądka Zdroju. Po lewej jest ołtarz poświęcony Sercu Jezusowemu, a po prawej – Matce Boskiej Różańcowej z figurą wykonaną przez rzeźbiarza Augusta Wittiga z Nowej Rudy. Na uwagę zasługują bogato rzeźbione antepedia (ozdobne osłony przedniej części ołtarza) z Barankiem Bożym i pelikanem, symbolami Chrystusa.
Znajdująca się po lewej stronie nawy piękna rokokowa ambona ufundowana została około 1780 r. przez opata krzeszowskiego Placyda Montferinga i prawdopodobnie jego herb widzimy na jej górnej części.
Równie piękne są osiemnastowieczne rokokowe balustrady na chórze organowym i kraty przy lożach zakonnic.
W pobliżu ambony wiszą dwa obrazy. Jeden z nich przedstawia św. Teklę będącą obok św. Floriana orędowniczką w czasie pożarów. Na drugim natomiast widnieje założycielka zakonu urszulanek św. Aniela Merici, namalowana w pierwszej połowie XIX w. przez znanego malarza wrocławskiego, urodzonego w Świdnicy Augusta Siegerta.
Na prawej ścianie nawy znajdują się dwa duże obrazy św. Augustyna i św. Ambrożego, Doktorów Kościoła. Podarowane zostały prawdopodobnie jeszcze w XVIII w. przez opatów krzeszowskich i są pędzla artystów działających w Krzeszowie; nie wyklucza się, że może i samego Michała Willmanna.
Na ścianach kościoła zawieszone są piękne stacje drogi krzyżowej wykonane przez malarzy monachijskich w roku 1917.
Dzisiejszą posadzkę kościoła położono w końcu ubiegłego stulecia. Stosunkowo niedawno sprawiono nowe ławki kościelne i ołtarz posoborowy oraz balaski ze strzegomskiego granitu, którym wyłożono też prezbiterium.
Na zewnątrz, nad kamiennym portalem (ozdobnym wejściem) kościoła umieszczone są figury św. Augustyna, św. Józefa i św. Urszuli, a wyżej przy dachu – św. Wolfganga i św. Floriana.
Źródło: Edmund Nawrocki – rozdział z książki „Z dziejów Świdnicy” z oficjalnej strony parafii
